Kerst in de Provence: dit zijn de tradities!
Elk land en zelfs elke regio heeft zijn eigen kersttradities. De Provence is hierop geen uitzondering. In deze regio wordt kerst uitgebreid gevierd, van 4 december tot 6 januari. In deze periode is er veel te doen. Zo kunt u kerstmarkten, santonmartken en kerststallen bezoeken en slenteren door de dorpjes die prachtig versierd en verlicht zijn. Kom alles te weten over de magische kersttradities in de Provence!
Sainte-Barbe
Op 4 december, tijdens Sainte-Barbe, planten de Provençalen graankorrels of linzen in drie kommen, die vervolgens als decoratie op tafel worden gezet. De drie kommen staan voor de Helige Drie-eenheid. De traditie luidt dat als het graan met kerst goed gekiemd is, de volgende oogst goed zal zijn.
In het kort:
Als het graan met kerst is ontkiemd, zal de volgende oogst goed zijn.
Santonmarkten
Kies een santon uit op een santonmarkt
Santonmarkten zijn immens populair in de Provence. Elk jaar rond half november ziet u ze overal verschijnen. Santons zijn kleine heilige beeldjes van klei, die in de kerststal worden geplaatst. Santons zijn er in alle soorten en maten: klein, groot, jong oud… Genoeg keus dus!
Wist u dat…
santons nog tot 2 februari (Maria-Lichtmis) in de kerststal blijven?
Kerstmarkten
Tip
Bezoek ambachtelijke kerstmarkten en vind het perfecte kerstcadeau!
Waan u in de gezellige kerstsferen
Begin december duiken overal in de Provence kerstmarkten op. In bijna elke stad of dorp is er wel één. De kerstmarkten zijn prachtig versierd en u kunt genieten van de warme sferen. Er zijn allerlei leuke kerstartikelen te vinden, onder het genot van een heerlijk glaasje glühwein. Ook als u op zoek bent naar een leuk kerstcadeau of streekproducten om een lekker gerecht voor oudjaarsavond in elkaar te flansen, bent u bij de kerstmarkten aan het juiste adres!
Kerstavond
Het opzetten van de kerststal
Op 24 december is het kerstavond. Op die avond wordt de kerststal opgezet, maar Jezus wordt nog even weggelaten. Pas na middernacht, wanneer de Provençalen terugkomen van de nachtmis (waar iedereen voor wakker blijft) wordt Jezus aan de stal toegevoegd. In sommige dorpen wordt er zelfs een levende kerststal gehouden, waarin verschilende inwoners verkleed zijn als één van de personages uit de kerststal.
Op kerstavond wordt een Gros Souper gegeten, een vetarme soep zonder vlees. Als toetje worden treize dessers – oftewel dertien dessers – gegeten. Volgens de traditie wordt de tafel gedekt met drie witte tafelkleden, die verwijzen naar de Heilige Drie-eenheid.
La table calendale 
Les 13 desserts 
Une crèche vivante
Cacho-fio
Een minder bekende traditie
In sommige families is er nog een andere – hele oude – traditie op kerstavond, namelijk Cacho-fio. Na het eten van de Gros Souper gaan de oudste en de jongste van de familie op zoek naar het grootste en beste houtblok (la bûche), dat drie dagen en drie nachten achter elkaar moet blijven branden. Voor de open haard houdt de oudste van de familie de ‘cacho-fio-ceremonie’. Deze ceremonie wordt over het algemeen in het Provençaals gehouden.
Voor degenen die geen open haard hebben, is er een alternatief: een eetbare Bûche de Noël (kerststronk) van chocolade. 🙂
In het kort:
De oudste en jongste van de familie kiezen het mooiste en grootste houtblok uit.
Kerstmis
25 december is een bijzondere dag voor kinderen. Als ze ‘s ochtends wakker worden, is de kerstboom omringd met cadeautjes. De rest van de dag wordt met de familie doorgebracht. Veel Provençalen gaan die dag wandelen, spelen spelletjes en genieten van lekker eten.
Tip
Het ongewone kerstprogramma van Carpentras laat u enorm verlangen naar kerst!
Oud & nieuw
Sluit het jaar af met een knaller
Op oudjaarsavond is er genoeg te doen in de Provence, zeker in de grote steden. Toch blijven ook veel Provençalen thuis om oud en nieuw met vrienden of familie te vieren. Uiteraard hoort ook hier weer een uitgebreide maaltijd bij, namelijk de Pompe à l’huile: een Provençaals brood met sinaasappelbloesem en citroen- en sinaasappelschilletjes.
Ook nieuwjaarsdag wordt gevierd in de Provence. Deze dag bestaat uit bezoekjes aan familie en vrienden om elkaar een gelukkig nieuwjaar te wensen. Tot 31 januari worden de nieuwjaarswensen nog geaccepteerd.
Driekoningen
Met een gâteau des Rois (koningstaart)
Driekoningen vindt elk jaar op 6 januari plaats. Op deze dag wordt de aankomst van de drie Wijzen uit het oosten gevierd. Deze worden met galoubets en de tamboerijnen aan het dorp aangekondigd. Om hen te eren, eten de Provençalen een “gâteau de Rois” (koningstaart). Dit is een goudkleurige brioche in de vorm van een kroon, geparfumeerd met sinaasappelbloesem.
Bij de beste banketbakkers is deze gevuld met gekonfijt fruit… dat natuurlijk afkomstig is uit Apt of Carpentras!
Wist u dat…
de galette feuilletée à la frangipane (een koningstaart met amandel uit Noord-Frankrijk) « La Parisienne » wordt genoemd in de Provence?
Met Maria-Lichtmis komt er een einde aan de feestdagen
Op 2 februari, met Maria-Lichtmis, is het tijd om de kerststallen en de santons op te ruimen. Tijdens Maria-Lichtmis eten de Provençalen pannenkoeken in de vorm van een zon, die wordt opgeroepen zodat de lente weer kan beginnen. Volgens de traditie moet je bij het bakken van de eerste pannenkoek een gouden munt in je linkerhand houden, terwijl je de pannenkoek met je rechterhand in de lucht gooit om deze om deze te draaien. Dit brengt geluk.
Wist u dat…
de Franse naam voor “Maria-Lichtmis” “Chandeleur” is? Dit komt van “chandelle”, het Franse woord voor “kaars”. Vroeger liet men een kaars zegenen tijdens de mis, die vervolgens mee naar huis werd genomen. Hier werd erop gelet dat deze bleef branden.
